Kanser, hücrelerin anormal şekilde büyümesi ve bölünmesi ve sağlıklı hücreler öldüğünde yaşama yeteneği ile karakterize bir durumdur. Sürekli büyüme ve bölünme, bu anormal hücrelerin birikmesine yol açarak bir kitle veya yumru oluşumuna neden olur.
Kanser cerrahisi, vücudun çeşitli organlarında veya dokularında gelişen tümörün ameliyatla çıkarılmasına işaret eder.
Kanser cerrahisi, ameliyatın amacına (birincil tedavi, tanı, evreleme ve tümörün boyutunu küçültme – kitle küçültme) ve kullanılan yöntemlere bağlı olarak iki açıdan ele alınabilir.
Birincil amaç tümörün organ veya dokudan tamamen çıkarılması olmasına rağmen, olası seçenekler arasında bir organın tamamen veya kısmen çıkarılması sayılabilir. Ayrıca cerrahınız ameliyatın gerekli olduğuna karar verirse, tümörü mümkün olduğunca uzaklaştırarak (debulking) çok büyük bir tümörün boyutunu küçültmeyi hedeflemek de mümkündür. Bu nedenle kanser cerrahisinin asıl amacı “birincil tedavi” olmakla birlikte, tümörün teşhisine ve/veya evrelenmesine ve/veya semptomların hafifletilmesine (palyatif bakım) ve bunların kombinasyonlarına da hizmet edebilir.
Tümörün varlığı fizik muayene, sağlık öyküsü, aile öyküsü, laboratuvar testleri (kan, idrar ve vücut sıvıları), genetik testler, görüntüleme yöntemleri ve diğer ileri tetkiklerle belirlenebilir. Ancak, bir tümörün tedavisinde cerrahi zaten bir zorunluluk olduğu için biyopsi örneği veya ameliyatta alınan biyopsi örneğinin alınması mümkün olmayabilir. Böylece intraoperatif materyal patoloji laboratuvarında incelenir ve tümörün histopatolojik tanısı yapılır.
Her tümör boyutuna, lokal veya uzak metastazına ve lenf nodlarının tutulumuna göre evrelendirilir. Tümörün evresi, tümörün ne kadar yayıldığını göstermekle kalmaz, tedaviye de yön verir. Öte yandan cerrahınız, tümörün konumuna ek olarak, bir operasyonda tümörün boyutu ve yakındaki dokuların ve lenf düğümlerinin tutulumu gibi tümör hakkında bilgi alabilir. Sonuç olarak, ameliyat öncesi muayene ile belirlenen tümör evresi bir ameliyatta doğrulanabilir veya değiştirilebilir.
Son olarak, sağlık geçmişiniz ve/veya aile geçmişiniz belirli bir kanser için yüksek riske işaret ediyorsa, isteğiniz veya cerrahınızın tavsiyesi üzerine kanser cerrahisi düşünülebilir (örn.
Kanser cerrahisinde kullanılan yöntem birçok faktöre göre belirlenir. Bunlar arasında hastanın genel sağlık durumu, tümörün yeri ve boyutu, sağlık kuruluşunda bulunan ekipman ve cerrahın eğitimi ve deneyimi yer alır.
Kanseri çıkarmak için geleneksel açık cerrahi, laparoskopik cerrahi veya robotik cerrahi kullanılabilir. Tümör ve tümörün etrafındaki sağlıklı dokunun bir kısmı çıkarılırken, kanser hücrelerini çok yüksek veya çok düşük ısı veya elektrik enerjisi kullanarak öldürmek de mümkündür. Ameliyatta kullanılacak yöntem, titiz bir ameliyat öncesi değerlendirme gerektirir.
Kanser cerrahisine karar verildikten sonra ameliyat öncesi hazırlık genel olarak aynı olsa da, her tümör için çok özgün bir cerrahi plan yapılır. Fizik muayene, kan ve idrar testleri, gelişmiş laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemleri ile kanser teşhisi konulduktan ve yeri belirlendikten sonra, cerrahınız olası riskleri değerlendirmek için ek testler isteyebilir.
Bir anestezi uzmanı, olası postoperatif sorunları en aza indirmek için sizi ameliyat öncesi değerlendirecektir. Bu değerlendirmede ameliyatta kullanılacak anestezi tipine karar verilir.
Cerrahınız ve anestezistiniz, intraoperatif riskleri yönetmek ve postoperatif konforu en üst düzeye çıkarmak için bir dizi tavsiyede bulunacaktır. Bunlardan en önemlisi sigarayı bırakmaktır. Öte yandan, kullandığınız reçeteli ve reçetesiz ilaçlar ile bitkisel ürünler ve vitamin takviyeleri dikkatle incelenecek ve ameliyattan önce almayı bırakmanız gereken ilaçlar hakkında bilgilendirileceksiniz.
Ayrıca ameliyattan önce belirli bir zamanda yeme ve içmeyi bırakmanız talimatı verilecek ve planlanan tarihte ameliyat olmak için bu talimata kesinlikle uymalısınız.
Kanser ameliyatının riskleri, tümörün tipi ve yeri ve ameliyat gibi birçok faktöre bağlıdır ve hemen hemen her ameliyat türü kendine özgü riskler taşır. Ayrıca hemen hemen tüm operasyonlardan sonra karşılaşılabilecek yaygın riskler arasında kesi yerinde ağrı, enfeksiyon, sıvı birikmesi (seroma) veya kan birikmesi (hematom), kanama ve kan pıhtısı oluşumu sayılabilir.
Modern tıbbın izin verdiği tüm olası önlemler risklerin oluşmasını önlemek için alınsa da, risklerin tamamen ortadan kaldırılacağını garanti etmek mümkün değildir.
Cerrahınız bu risklerin sizin için geçerli olup olmadığını veya varsa oluşma oranını ayrıntılı olarak açıklayacaktır.
Ameliyatla ilgili endişelerinizi gidermek ve ameliyatın sonuçlarıyla ilgili gerçekçi beklentiler oluşturmak için tüm sorularınızı kanser ameliyatı öncesi cerrahınıza ve ilgili diğer sağlık uzmanlarına sorun.
